Rok Rodziny Fibigerów w Kaliszu

Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu w ramach obchodów Roku Rodziny Fibigerów w Kaliszu, we współpracy z Miastem Kalisz, FB Antczak oraz Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej, z którego kolekcji pochodzą wykorzystane fotografie, przygotowała wieloelementową wystawę outdoorową, prezentowaną w przestrzeni miasta, pt. „Rok Rodziny Fibigerów w Kaliszu”.

Jednym z elementów tej wystawy są prezentowane w witrynach niektórych przystanków autobusowych w ramach naszego cyklu „Postój ze Sztuką”, opracowane graficznie przez Macieja Garbowicza, wielkoformatowe wydruki, ukazujące historię Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia”. Zapoznawać się z nią będzie można od 14 czerwca do końca wakacji. Do czego serdecznie Państawa zachęcamy.

Krótka historia Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia”

Początek działalności fortepianmistrzowskiej na terenie Kalisza wiąże się z osobą Jana Bogusława Petera, który w latach w 1781 – 1812 prowadził sprzedaż instrumentów własnej produkcji. W XIX wieku, dzięki sprzyjającej polityce gospodarczej w Królestwie Polskim w mieście powstały liczne wytwórnie fortepianów.

W drugiej połowie XIX wieku rzemieślniczą metody wytwarzania instrumentów zastąpiono produkcją fabryczną.  W 1878 roku wraz z otwarciem fabryki G. A. Fibiger zaczął się nowy etap kaliskiego przemysłu fortepianowego. Gustaw Arnold Fibiger I stworzył wówczas pierwszy fortepian własnej konstrukcji, a jego firma stała się wkrótce największą tego typu wytwórnią w Królestwie Polskim.

Budynek, w którym zlokalizowany jest kompleks hotelowo-biznesowo-kulturalny Calisia One to obiekt z ponad 120–letnią historią, w którym od 1878 roku swoją siedzibę miała prężnie działająca Fabryka Fortepianów i Pianin „Calisia” prowadzona przez Gustawa Arnolda Fibigera I.

Rozgłos fabryce przyniósł skonstruowany przez Fibigera w 1885 roku,  Wielki Fortepian Koncertowy (240 cm, krzyżowy, systemu amerykańskiego), prezentowany na Wystawie Warszawskiej w tym samym roku wraz z Pianinem Krzyżowym, systemu amerykańskiego. Instrumenty wykonane przez Fibigera prezentowano także na Wystawie Warszawskiej w 1888 roku, a 50 lat później, w 1939 roku. na Wystawie Światowej w Nowym Jorku.

Do połowy XIX wieku produkcja pianin oraz fortepianów odbywała się metodą rzemieślniczą. Podstawowym wyposażeniem zakładu stolarskiego, który założył Gustaw Fibiger była strugnica – stół stolarski, wykonana z drewna bukowego. Do obróbki drewna używano szeregu przyrządów pomiarowych, a także rozmaitych narzędzi takich jak: rysiki, piły, strugi, heble płaskie i profilowe, pilniki, tarniki, dłuta płaskie i rzeźbiarskie, wiertła, świdry itp. Od 1898 roku fabryka została wyposażona w silnik parowy 15 K-M, dzięki czemu mogła szybciej i sprawniej wytwarzać instrumentu. Wkrótce dysponowała własnymi składami w prawie wszystkich większych miastach Królestwa Polskiego i Rosji. Natomiast od 1902 roku w zakładzie używano już  silnika gazowego 12 KM. Od roku 1911,, zajmujący już czołową pozycję w polskim przemyśle fortepianowym i jego eksporcie, zakład dysponował po rozbudowie dwukrotnie większym budynkiem fabrycznym. Na 4 piętrach znajdowały się suszarnie i nowoczesne magazyny.

Pochlebne opinie o instrumentach z Fabryki Fibigera wyrażali m.in. tacy wielcy artyści, jak Artur Rubinstein czy Józef Wieniawski

W 1945 roku, tuż po wyzwoleniu Kalisza przez wojska sowieckie Fabryka Fortepianów i Mebli Arnold Fibiger przeszła pod zarząd państwowy i została przeznaczona do produkcji mebli. Zakład otrzymał zamówienia na ławki szkolne. Następnie rozpoczął produkcję mebli dziennych i biurowych, jak również wyposażenia sklepów

W 1947 roku wznowiono produkcję instrumentów. Kierownictwo zakładów objął, wracający z niewoli, Gustaw Arnold Fibiger (III), który dzięki środkom uzyskanym ze sprzedaży kamienic kontynuował produkcję. Mimo zaangażowania właściciela władze ludowe znacjonalizowały fabrykę w roku 1948, ale Gustawa Arnolda Fibigera (III) pozostawiono na stanowisku dyrektora jeszcze przez 5 lat. W 1953 roku zdegradowano go z funkcji dyrektora na stanowisko naczelnego konstruktora. W okresie powojennym wykonano łącznie 60423 pianina i 978 fortepianów z czego na eksport przeznaczono 25411 pianin i 209 fortepianów.

W trosce o dobro fabryki i dbałość o produkowane instrumenty, Gustaw Arnold Fibiger (III), w 1955 roku założył w Kaliszu, działające do dnia dzisiejszego, Technikum Budowy Fortepianów. Jest to prawdopodobnie jedna z 3 takich szkół w Europie. W ciągu ponad 60 lat istnienia mury szkoły opuściła przeszło 1230 absolwentów. Są wśród nich kompozytorzy pianiści teoretycy muzyki wykładowcy wyższych i średnich Szkół Muzycznych, Artyści oraz soliści operowi. Najliczniejszą grupę tworzą konserwatorzy stroiciele korektorzy i renowatorzy instrumentów. Część absolwentów pracuje za granicą: w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.

Lista przystanków, na których ma miejsce „Postój ze Sztuką”:

Parczewskiego 02 (kierunek jazdy: pl. Jana Pawła II, Łódzka, Warszawska)
Plac Jana Pawła II 01 (kierunek jazdy: Stawiszyńska, Skarszewska, Łódzka, Warszawska)
Górnośląska Kaliniec 03 (kierunek jazdy: Górnośląska Dworzec PKS)
Wyszyńskiego Słoneczna 10
Chopina II LO (kierunek jazdy: Rogatka)
Nowy Rynek Babina 06 (kierunek jazdy: Chopina)
Śródmiejska Złoty Róg (kierunek jazdy: pl. Jana Pawła II)