Czwartek,
27 marca
W najbliższą sobotę 15 marca kaliszanie będą mogli odwiedzić nowy budynek Rektoratu Uniwersytetu Kaliskiego przy pl. Bogusławskiego 2. W tym dniu drzwi tego miejsca zostaną otwarte dla zwiedzających, którzy będą mieli niezwykłą okazję by na własne oczy zobaczyć efekt prowadzonych przez ostatnie 2 lata intensywnych prac remontowych i konserwatorskich, które przebiegały z dbałością o każdy szczegół, pod czujnym okiem konserwatora. Dzięki temu 100-letni budynek banku odzyskał dawny blask i dziś jest jednym z najpiękniejszych obiektów w mieście, w którym wyeksponowany został obraz Cypriana Kościelniaka „Rogatka”.
Ta dedykowana rodzinnemu Kaliszowi praca zaprezentowana została po raz pierwszy w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu podczas wystawy Cypriana Kościelniaka „Dzień świstaka”, na przełomie 2023 i 2024 roku. Dzięki licznym głosom ludzi kultury i staraniom Pani Naczelnik Wydziału Kultury Grażyny Dziedziak obraz został zakupiony przez Miasto Kalisz i zgodnie z intencją Artysty oczekiwał na ekspozycję w przestrzeni miejskiej – miejscu publicznie dostępnym dla wielu osób. Rektorat Uniwersytetu Kaliskiego będzie z pewnością miejscem ważnym na mapie Kalisza, stanie się miejscem twórczego dialogu historii z wyzwaniami współczesnego świata, miejscem łączenia świat nauki i świata sztuki, które uświadamiają nam i pozwalają budować tożsamość miejsca. Wiele ważnych instytucji publicznych na całym świecie tworzy kolekcje sztuki, które stają się ich wyróżnikiem. Do idei prezentacji „Rogatki” Cypriana Kościelniaka przychylił się Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski oraz Władze Uniwersytetu Kaliskiego.
Zachęcamy Państwa bardzo serdecznie do odwiedzenia tej nowej przestrzeni i przy okazji do podziwiania „Rogatki” Cypriana Kościelniaka oraz zgłębiania historii tej pracy, pełnej wspomnień o Kaliszu. Dla osób zainteresowanych przygotowaliśmy okolicznościową reprodukcję pracy, którą będzie można zabrać ze sobą do domu bezpłatnie.
Drzwi otwarte – sobota – 15 marca 2025
Zwiedzanie – w godz. od 10:00 do 15:00
Wejścia grup – co 30 minut
Cyprian Kościelniak „Rogatka”, 2021, technika własna, papier, kolaż, akryl, 205 x 260 cm
Praca „Rogatka” jest projekcją wspomnień, jakie osadzały się w mojej pamięci przez prawie 70 lat życia.
W roku 1959 przeprowadziliśmy się do nowego bloku mieszkalnego przy ulicy Górnośląskiej 10a. Od tego momentu kaliska Rogatka Wrocławska stała się częścią mojego uniwersum. Obraz powstał na podstawie pierwotnej wersji „Rogatki”, w formacie A1, również na papierze. Proces powstawania był przede wszystkim nakładaniem kolejnych warstw wspomnień.
Niezbyt dokładna topografia nie miała dla mnie najmniejszego znaczenia, a elementy zabudowań pochodzą ze wspomnień o innych miejscach w Kaliszu, takich jak: ulice Wodna, Babina, Jabłkowskiego, Dobrzecka, Górnośląska. Numer linii autobusowej jest fikcyjny. Wszystkie trzy cmentarze zbite są w prawym rogu obrazu. Wspomnienie straży pożarnej zaczerpnąłem z ulicy Częstochowskiej, pamiętając zdarzenie z lat 50., kiedy to przyjechała straż pożarna i na skraju cmentarza żołnierzy radzieckich oraz Ogródka Jordanowskiego, używając wody pod dużym ciśnieniem, niszczyła ptaki, które gnieździły się tam w dużych ilościach. Pamiętam „deszcz” zabitych wodą ptaków spadający na ścieżkę parkową.
Olbrzymie drzewa są raczej reprezentacją wczesnodziecięcych lęków. Postać po prawej stronie to kaleka, weteran wojenny, a postać w cylindrze to mój ojciec Władysław Kościelniak. Postaci w pięknym kabriolecie to rodzina Fuldych, mieszkająca wówczas w domu przy ulicy Wodnej 3, i tam też wjeżdża ten samochód do bramy. To również fikcja i fantazjowanie o latach przedwojennych. Postać po lewej stronie jest kombinacją i kontaminacją wielu postaci – niemieckich i żydowskich obywateli Kalisza. Oczywiście fortepian to refleksja nie tylko nad rodziną Fibigerów, lecz i stałą obecnością tego instrumentu i muzyki w kulturze miasta. Sam budynek Rogatki stanowi tutaj oś i punkt zbiegu wszystkiego, co działo się w tej części miasta. Moim gorącym zamiarem było stworzenie dużego cyklu kaliskiego – prac o tych rozmiarach i tej narracji, w których zawarłbym esencję tego, czym Kalisz jest dla mnie jako wspomnienie i czym jest dla mnie teraz – osoby, która jedynie dwa razy w roku przyjeżdża tu na kilka dni. „Rogatka” to także opis siły, jaką mają wspomnienia z dzieciństwa i ich wpływu na nasze życie.
Cyprian Kościelniak, Amstelveen, 3 grudnia 2024
Cyprian Kościelniak. Urodzony w Kaliszu w 1948 roku. Studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz na Wydziale Grafiki Użytkowej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; dyplom na ASP w Warszawie w 1974 roku w pracowni prof. Henryka Tomaszewskiego (projektowanie plakatu). Zawodowo aktywny od 1973 roku jako grafik prasowy, ilustrator książek, projektant plakatów, czołówek filmowych, scenograf telewizyjny, dokumentalista i fotograf rzeczywistości wizualnej PRL. Od 1987 roku mieszka w Holandii. Pracuje jako ilustrator prasowy. Współpracuje z gazetami holenderskimi, niemieckimi i amerykańskimi.