Sobota,
18 stycznia
Łukasz Glapka
Totem / Sztandar, Shell Shock i Zabawki
5.12.2024– 30.01.2025
Galeria Pulsar
Wszyscy czekamy na wielką ciszę
Pokolenie autora wystawy (rocznik 1983) oraz pokolenie jego rodziców to najpewniej osoby, które nie doświadczyły wojny w swoim kraju. Jakimś rodzajem traumy pozostaje doświadczenie stanu wojennego, które nie miało bezpośrednich cech konfliktu zbrojnego, lecz stawiało ludzi w sytuacji wewnętrznej opresji. Wojnę mogło przeżyć pokolenie babć i dziadków autora.
Nieodzownymi znamionami doświadczenia wojennego są działania militarne walczących ze sobą stron konfliktu, których ofiarami padają ludzie, zwierzęta, przyroda, infrastruktura, naturalny krajobraz oraz wszystko to, co nazwalibyśmy czułą tkanką wartości. Bombardowaniom podlegają nie tylko obiekty strategiczne, lecz przede wszystkim psychika ludzi, dobra kultury materialnej i niematerialnej oraz naturalne procesy przyrody.
Życie w trakcie wojny i po jej zakończeniu stanowi nieodzowny, czasem niewypowiedziany „spadek” dla kolejnych pokoleń. Napięcia związane z przygotowaniami do kolejnej, potencjalnej wojny oraz kwestie obronności są na stałe wpisane w systemy polityczne całego świata. Paradoksalnie, stanowią także część edukacji do „życia w tym niespokojnym świecie”.
Pokolenie urodzone w czasach pokoju uczy się o wojnie z filmów, z literatury, z piosenek, z historii, poznaje ją przez fakty i daty. W wojsku służył tata, wujek, brat, potem niektórzy z nas. W niektórych domach obok starannie przechowywanych pamiątek z wojny leżą chusty rezerwistów, których powierzchnię wypełniają podpisy złożone wokół wizerunku półnagiej kobiety z gitarą. Jednak poza chustami, orderami i książeczkami wojskowymi oraz adresami i numerami telefonów kolegów z wojska, w zupełnie innych szufladach zalegają magazynki zaminowanych myśli. Wśród nich zawieszona jest domniemana gotowość do chwycenia za broń w sytuacji zagrożenia.
Powróćmy jednak do pokoju, a raczej do „niewojny”. W chwilach błogiego oddalenia od trwających niemal nieustannie konfliktów zbrojnych (bo zawsze gdzieś na ziemi toczy się jakaś wojna) próbujemy oswoić życie z „nieżyciem”. Gramy w „strzelanki” oglądamy filmy katastroficzne, kupujemy zabawkowe pistolety lub świetliste miecze, zwiedzamy bunkry, fortyfikacje, twierdze, unosimy głowy na pokazach lotniczych a na piknikach wojskowych przy wtórze orkiestr dętych (rozgrzewając się grochówką z polowej kuchni), pokazujemy dzieciom wnętrza czołgów. Wzruszamy się telewizyjnymi relacjami z Powązek, w których rzędy brzozowych krzyży otulane są ciepłym światłem zniczy, rozpalanych przez harcerzy. Skupiamy się na symbolach, bo są częścią historii, tej większej, szerszej narracji, która każe nam wierzyć, że to wszystko ma sens. Trudno byłoby pomyśleć, że ludzie giną po nic, może niepotrzebnie – to fakt, ale nie po nic. Najpewniej walczyli za wolność „Naszą i Waszą”, bo tak świadczą napisy wyryte na pomnikach.
Zostawmy symbole, odłóżmy na chwilę podręczniki do historii. Albo inaczej, spróbujmy spojrzeć przed siebie okiem potencjalnego obrońcy, załóżmy kombinezon, mundur, uciszmy gonitwę myśli pod hełmem, skupmy się na linii horyzontu i uważnie nasłuchujmy.
Po wybuchu, wypełnionym po brzegi gęstą amplitudą fali dźwiękowej następuje wielka, nieznośna cisza. Po niej zaś możliwy jest kolejny wybuch, cisza i następne eksplozje. Urządzenie zapisuje drgania. Zniszczenia stopniowo maleją w miarę oddalania się od punktu zwanego strefą zero.
To było tylko ćwiczenie. Wojna „na szczęście” jest gdzieś indziej.
Jacek Różański
Wystawa Łukasza Glapki zatytułowana „Totem / Sztandar, Shell Shock i Zabawki” to realizacja w ramach nagrody publiczności, przyznanej podczas A-Kumulacji 2023, Kaliskiego Biennale Sztuki.
Łukasz Glapka
Urodził się w 1983 roku w Kaliszu, gdzie mieszka i pracuje. Działania artystyczne pod pseudonimem giper_lab & Baltazar Karafka realizuje w sferze obrazu i dźwięku. W 2017 roku otrzymał wyróżnienie na Festiwalu Filmów Jednominutowych w Gdańsku za film „Laboratorium”. Jest współautorem i montażystą ścieżki dźwiękowej do spektaklu „Nitka” (2018) prezentowanego w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, w ramach otwartego przewodu doktorskiego Anny Wytych-Wierzgacz, oraz ścieżki dźwiękowej do wystawy Bogny Rząd „Genesis” (2019), prezentowanej w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu. W 2019 roku, w ramach Nocy Muzeów, w tejże Galerii odbył się pokaz projekcji wideo i teledysków jego autorstwa (pseud. giper_lab). W tym samym roku zrealizował ścieżki dźwiękowe do koncertu zespołu Kurz oraz performansów „Napięcia” i „Tropienie”. W 2020 roku zaprezentował w ramach multimedialnej wystawy PRÓBA 2020 w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu wideo pt. „notatki listonosza Baltazara K.” W 2021 roku jego praca wideo „Ophthalmos”, otrzymała wyróżnienie honorowe na Kaliskim Biennale Sztuki „A-Kumulacje 2021” zorganizowanym przez Galerię Sztuki im. Jana Tarasina. W tym samym roku wydane zostało przez tę Galerię, na płycie cd, słuchowisko „Ciemność i pleśń” na podstawie opowiadania Stanisława Lema pod tym samym tytułem. Łukasz Glapka jest autorem muzyki i zrealizował dźwięk to tego słuchowiska. Podobnie jak do trzech innych słuchowisk: „Undula” wg opowiadania Brunona Schulza, „Nad Bałtykiem” wg noweli Tadeusza Micińskiego i „Kochanka Szamoty” wg opowiadania Stefana Grabińskiego. Przy wszystkich współpracował z aktorem Wojciechem Masaczem.
W 2023 roku otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza za pracę pt. „List do dziewczynki w czerwonej sukience”, zaprezentowaną na Kaliskim Biennale Sztuki A-Kumulacje 2023, którego publiczność również nagrodziła tą pracę swoimi głosami. W 2024 roku otrzymał Stypendium Kulturalne Prezydenta Miasta Kalisza.
Czas trwania wystawy: 5.12.2024– 30.01.2025
Miejsce wystawy: Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, pl. św. Józefa 5, 62-800 Kalisz
Wernisaż: 5 grudnia 2024 g.19.00
DRODZY WIDZOWIE
Uprzejmie informujemy, że niektóre prace prezentowane na wystawie mogą zawierać treści, które nie są odpowiednie dla młodszych widzów.
Zalecamy, by decyzję o zwiedzaniu wystawy przez osoby małoletnie pozostawić do oceny rodziców lub opiekunów.
Producent wystawy:
Galeria Sztuki im. Jana Tarasina – Instytucja Kultury Miasta Kalisza
Koordynacja wystawy: Jacek Różański
Opracowanie graficzne: Daniel Szwed
Montaż: Mirosław Rybka
Patronaty medialne nad wystawą objęli:
Radio Centrum, Ziemia Kaliska, CALISIA.PL
Partnerzy Galerii:
AR NEON, GRUPA Mo, SCHIMMEL PIANOS, POLIFARB KALISZ S.A., M&P ALKOHOLE WINA CYGARA