BARBARA STRYKOWSKA – „WOJNA POWIECZNA I LITERATURA”

Barbara Strykowska swoje kameralne, kruche i prekarne obiekty tworzy ze złych snów, strzępów pamięci, powidoków, fragmentów znalezionych zdjęć, wycinków prasowych, cudzych słów, kleju do tapet, balsy, śmieci, włosów i kurzu. Na wywodzącą się pod względem formalnym z tradycji dadaistycznej i surrealistycznej praktykę twórczą artystki składa się także szereg swobodnie stosowanych przez nią strategii neoawangardowych, takich jak, sytuacjonistyczne przechwycenie znaczenia i post-konceptualne zawłaszczenie obrazu. Artystka, poddając swego rodzaju recyklingowi ikonosferę, wytwarza nową jakościowo wizualność, konstruując na jej podstawie niepokojące narracje o charakterze postpamięci. Za ich pomocą sonduje głęboką studnię przeszłości, do której tylko niewielu współczesnych jej artystów odważyłoby się dzisiaj zaglądnąć. Nie tylko dlatego, że w jej głębinie zatopione zostały lęki i traumy zbiorowej i indywidualnej pamięci, lecz być może również dlatego, by w tafli czarnej wody nie ujrzeć swojego własnego odbicia.

Na wystawie w Galerii Sztuki im. J. Tarasina prezentowane są trzy cykle prac, roboczo nazwane Natura, Architektura, Biografia. Dwa z nich – Architektura oraz Biografia – nie były dotychczas pokazywane i zostały przygotowane przez artystkę specjalnie dla Kalisza. Prace te odwołują się do dramatycznego i niezwykle istotnego rozdziału w historii miasta – jego planowego zburzenia, do którego doszło na początku I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku. Historia zburzenia Kalisza przez armię niemiecką stanowi punkt wyjścia dla wylizanych wedut oraz ażurowych kolaży z obrazami fragmentów architektonicznych, wręcz abstrakcyjnie potraktowanych ruin i fragmentów rzeźbiarsko ujętych ciał.

Architektoniczny cykl tematyzujący pamięć Wielkiej Wojny dopełniony został na wystawie cyklem biograficznym poświęconym Marii Dąbrowskiej i obrazami wypełnionymi pozornie tylko sielską i nastrojową wizją natury. Hauntologiczne, czy też widmontologiczne – wizyjne i zarazem widmowe – portrety pisarki, która w swojej twórczości podjęła temat zburzenia miasta, Kalisza w Nocach i dniach oraz Warszawy w wydanej z rysunkami Tadeusza Kulisiewicza Pielgrzymce do Warszawy, ewokują literackie obrazy ruiny oraz kaliskich wydarzeń sprzed przeszło wieku. Pisarka staje się tutaj widmowym świadkiem historii i spirytualnym medium, za którego pośrednictwem uwierzytelniona, ale i przywrócona zostaje pamięć, jak również uświadomione zostają problemy związane z jej konstruowaniem i przywracaniem.

Maria Dąbrowska to z pewnością najważniejsza, chociaż nie jedyna bohaterka prac Barbary Strykowskiej. Zafascynowana literaturą i związkami pisma z obrazem artystka prezentuje w Kaliszu także dwie książki artystyczne, które na swój sposób przepisała. Jedna to zbiór opowiadań samej Dąbrowskiej, druga natomiast to Spotkania z podświadomością autorstwa polskiej chemiczki i hipnolożki, Marii Szulc, która w swojej praktyce terapeutycznej z pogranicza nauki i rytuału wykorzystywała hipnozę w leczeniu zaburzeń mowy i pamięci; leczeniu afazji i uzależnień, jak również traum i nerwic. Trzecim bohaterem, który patronuje całej wystawie, jest natomiast niemiecki pisarz – W.G. Sebald. Jego łączący obraz fotograficzny i tekst esej pt. Wojna powietrzna i literatura, poświęcony literackim obrazom i dwuznacznej pamięci zburzonych podczas II wojny światowej niemieckich miast, był dla nas zarówno inspiracją, jak i – przewrotnie wykorzystaną w tytule ekspozycji – dyskursywną ramą.

Barbara Strykowska – artystka sztuk wizualnych. Tworzy malarstwo, kolaże i książki artystyczne. Studiowała malarstwo w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie, absolwentka Wydziału Malarstwa ASP w Krakowie. Dyplom uzyskała w pracowni prof. Leszka Misiaka. Od 2007 roku jest członkinią krakowskiego kolektywu artystycznego STRUPEK. Swoje prace prezentowała na krajowych i zagranicznych wystawach indywidualnych oraz zbiorowych, między innymi w: Zbiorniku Kultury w Krakowie, krakowskiej Galerii AS, Teatrze Ludowym w Krakowie, BWA we Wrocławiu, a także w Paryżu, Mińsku i w Bejrucie.

Kurator: Wojciech Szymański
Aranżacja: Mateusz Okoński